XÉT NGHIỆM SỚM HIV CHO MẸ, AN TOÀN SỨC KHỎE CHO CON
Ngoài lây truyền HIV qua đường tình dục và đường máu thì HIV còn lây truyền từ mẹ sang con. Vì vậy phụ nữ khi có kế hoạch sinh con cần xét nghiệm sớm và can thiệp nhằm hạn chế việc lây truyền HIV từ mẹ sang con nếu không may bị nhiễm HIV.
Trong thời kỳ mang thai HIV có thể lây truyền từ mẹ sang con qua 03 giai đoạn: Giai đoạn khi thai nằm trong tử cung, Giai đoạn khi sinh, Giai đoạn sau sinh cho con bú sữa mẹ. Tỷ lệ này có thể tăng nếu mẹ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Việc lây truyền HIV từ mẹ sang con còn có thể xảy ra trong lúc chuyển dạ. Nguyên nhân khi đứa trẻ sinh ra qua đường sinh dục của mẹ sẽ tiếp xúc trực tiếp với dịch âm đạo hoặc sự trao đổi máu mẹ-thai nhi khi chuyển dạ. Nếu lúc sinh thai nhi bị xây xước, mẹ không điều trị dự phòng ARV và sau khi sinh mẹ vẫn cho con bú thì khả năng lây truyền HIV rất cao. Thời gian bú mẹ càng dài, nguy cơ nhiễm HIV của trẻ càng cao.
Tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con nếu không có bất cứ sự can thiệp nào về dự phòng là khoảng 40%. Nhưng nếu được áp dụng các biện pháp dự phòng sớm thì tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con chỉ còn dưới 3%. Chính vì vậy, điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con có ý nghĩa đặt biệt quan trọng.
Trong năm năm 2018-10/2022 Phú Yên thực hiện xét nghiệm được 74.104 lượt PNMT phát hiện 10 trường hợp dương tính. Trung tâm Kiểm soát bệnh tật đã đưa vào quản lý và tư vấn giúp người nhiễm tiếp cận điều trị thuốc kháng virút (ARV) cho mẹ và dự phòng cho con ngay khi sinh ra. Sau giai đoạn điều trị dự phòng trẻ được theo dõi xét nghiệm khẳng định HIV kết quả có 02 trẻ dương tính và 08 trẻ âm tính. Số trẻ dương tính thường rơi vào trường hợp phát hiện mẹ nhiễm HIV trong giai đoạn chuyển dạ chưa được điều trị hoặc gia đình không hợp tác nên trẻ không được điều trị dự phòng khi sinh ra).
Để hạn chế việc lây truyền HIV từ mẹ sang con điểu quan trọng nhất là sống lành mạnh, sử dụng bao cao su trong quan hệ tình dục đúng cách và người mẹ chủ động tìm hiểu về các yếu tố nguy cơ lây nhiễm HIV để phòng bệnh cho chính mình.Tốt nhất là trước khi mang thai hoặc ngay khi biết mình có thai, phụ nữ nên xét nghiệm sàng lọc HIV càng sớm càng tốt, nếu trường hợp nhiễm HIV thì phải tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ về điều trị ARV. Bộ Y tế cũng đã có hướng dẫn chuyên môn về dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con mới nhất tại Quyết định 5968/QĐ-BYT ngày 31 tháng 12 năm 2021. Do đó, xét nghiệm sớm HIV cho mẹ là cách bảo vệ sức khỏe cho con.
Hiện nay, tỉnh Phú Yên có 14 cơ sở y tế công lập đủ điều kiện thực hiện xét nghiệm HIV trong đó có 13 cơ sở đủ điều kiện xét nghiệm sàng lọc (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật, Bệnh viện Da liễu, Bệnh viện Sản – Nhi, Trạm Chuyên khoa Lao và 9 trung tâm Y tế huyện/thị xã/thành phố) và 01 cơ sở đủ điều kiện xét nghiệm khẳng định (Bệnh viện Đa khoa tỉnh); 01 cơ sở điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con (Bệnh viện Sản – Nhi); 01 cơ sở điều trị ARV (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Phú Yên)
Mọi người dân có nhu cầu tư vấn xét nghiệm HIV hãy đến 14 cơ sở y tế đủ điều kiện thực hiện xét nghiệm HIV để được tư vấn miễn phí./.