Chủ động diệt muỗi, lăng quăng phòng chống bệnh Sốt xuất huyết
Hiện nay diễn biến thời tiết mưa nắng thất thường là điều kiện thuận lợi cho muỗi vằn gây bệnh sốt xuất huyết (SXH) sinh trưởng. Số ca mắc sốt xuất huyết vẫn đang được ghi nhận rải rải ở số nơi trong cộng đồng. Do đó, mỗi người, mỗi gia đình cần ý thức tự giác diệt muỗi, diệt lăng quăng tại nhà và môi trường xung quanh để loại trừ mầm bệnh SXH.
Số ca mắc SXH tăng nhẹ
Số liệu từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Phú Yên (CDC Phú Yên), đến tuần 18 năm 2022 (ngày 08/5/2022), toàn tỉnh Phú Yên ghi nhận 329 ca mắc SXHD, trong đó huyện Phú Hòa, thành phố Tuy Hòa, Tuy An, Sông Hinh, Sơn Hòa đang có số ca mắc gia tăng. Toàn tỉnh có 11 ổ dịch SXHD đã được các địa phương, chính quyền các cấp chỉ đạo thực hiện diệt muỗi, diệt lăng quăng để phòng bệnh SXH. Nhiều địa phương thực hiện tốt việc giảm chỉ số dụng cụ chứa nước có lăng quăng. Tuy nhiên vẫn còn những nơi chỉ số dụng cụ chứa nước có lăng quăng cao.
Việt Nam được biết đến là khu vực ảnh hưởng nặng bởi dịch SXH. Ở Phú Yên, ca bệnh SXH ghi nhận ở nhiều nơi, thường gia tăng vào các thời điểm vào hè hoặc sau những đợt mưa.
Chủ động tiêu diệt mầm bệnh
Ảnh: Chủ động diệt muỗi, diệt lăng quăng để phòng, chống bệnh SXH
Theo Bs. Trần Ngọc Thân, trưởng khoa phòng chống bệnh truyền nhiễm CDC Phú Yên: Để phòng, chống SXH, điều quan trọng là phải kiểm soát các loại muỗi truyền vi rút SXH. Biện pháp tốt nhất là loại loại bỏ nơi sinh sản của muỗi, diệt các ổ chứa nước có lăng quăng, bọ gậy, không cho muỗi trưởng thành. Khác với muỗi truyền bệnh sốt rét, muỗi truyền bệnh SXH đẻ trứng trong những dụng cụ chứa nước nhỏ ở các hộ gia đình. Điều này có nghĩa là các hộ gia đình cần chủ động trong việc loại trừ môi trường đẻ trứng của muỗi để ngăn chặn hiệu quả sự lan tràn của dịch bệnh SXH.
Muỗi sinh sản trong nhà có thể truyền bệnh SXH cho những người trong nhà và xung quanh. Không cho muỗi sinh trưởng và phát triển ngay tại mỗi gia đình là điều cần thiết để phòng, chống sự lan tràn SXH trong cộng đồng. Để diệt muỗi, mỗi nhà có thể sử dụng nhang muỗi hoặc thuốc xịt muỗi thường xuyên hằng ngày; hằng tuần, dọn dẹp quần áo không cho muỗi trú đậu. Ngủ mùng kể cả ban ngày, mặc áo, quần dài, hoặc thoa thuốc phòng muỗi đốt.
Muỗi truyền bệnh SXH là muỗi vằn Aedes là có hình dạng nhỏ, có những vằn trắng đen hoặc nâu đen, có khả năng mang vi rút sốt xuất huyết Dengue và truyền từ người này sang người khác thông qua việc đốt và hút máu người. Đây là loài muỗi ưa thích đốt hút máu người, thường hoạt động vào tầm chạng vạng tối hoặc sáng sớm, có thể đốt nhiều lần trong ngày nếu chưa no máu.
Muỗi vằn thường phát triển mạnh nhất vào mùa mưa, thời tiết nóng ẩm, khi nhiệt độ trung bình hàng tháng vượt trên 20ºC. Mỗi con muỗi cái sống khoảng 2 tháng và đẻ trung bình khoảng 6 đến 8 lần. Mỗi lần đẻ khoảng 100 - 400 trứng. Mũi cái hút máu để nuôi dưỡng trứng, thường trú ẩn ở những nơi kín gió, ấm áp, ẩm thấp và tối tăm để tiêu máu, sau đó tìm nơi có nước sạch để đẻ trứng. Thời gian vừa đẻ vừa đi tìm mồi hút máu cho lần đẻ sau được tính là một ngày đêm. Trứng tồn tại khá lâu, chịu đựng được nhiều tháng trong mùa khô. Khi trứng ở bất kỳ dụng cụ nào có thể tích trữ nước đến 7 ngày đều có thể là nơi sinh sản, phát triển thành muỗi trưởng thành đi hút máu người và truyền bệnh sốt xuất huyết. Muỗi trưởng thành có thể tìm thấy 50 mét xung quanh ổ với khoảng cách bay tối đa là khoảng 200 mét từ ổ loăng quăng. Nhưng chúng có thể phát tán xa nhờ vào các phương tiện vận tải đường biển và đường bộ, như vậy chỉ cần 1/100 số muỗi trong vùng bị nhiễm vi rút là có thể gây dịch.
Do đó, ngăn chặn không cho muỗi sinh trưởng là biện pháp hiệu quả nhất để phòng bệnh. Để diệt lăng quăng, mỗi người dân phải tự giác súc rửa thùng, lu, chậu, thay nước bình boa hằng tuần... Làm nắp đậy kín các hồ chứa nước, dọn dẹp hoặc lật úp các vật dụng phế thải có thể đọng nước mưa như ly, chén bể, miểng dừa, vỏ xe, chậu nước, máng nước cho vật nuôi… không để cho muỗi vào đẻ trứng, hoặc nuôi cá bảy màu để ăn lăng quăng. Ngoài ra, mọi người cần lưu ý, nhất là trẻ em có sốt bất thường thì nhanh chóng đưa trẻ đến các cơ sở y tế gần nhất để được khám, theo dõi, tư vấn cách chăm sóc tại nhà cũng như những dấu hiệu nặng của bệnh SXH cần nhập viện điều trị.
PHÒNG TRÁNH SXH VÀ COVID-19
SXH và Covid-19 đều là các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm gây dịch do vi rút. Trong bối cảnh dịch Covid-19 như hiện nay, cần phân biệt sốt do SXH và sốt do Covid-19 để có biện pháp phòng bệnh kịp thời, tránh những điều đáng tiếc xảy ra.
Cách phân biệt sốt do SXH và sốt trong Covid-19
Theo chuyên gia về bệnh truyền nhiễm thì SXH và Covid-19 khi khởi phát thường có những biểu hiện tương đối giống nhau và dễ gây nhầm lẫn. Khi nhiễm vi rút, người bệnh thường có triệu chứng sốt, đau đầu, mỏi người, ớn lạnh.
Tuy nhiên điểm khác nhau cơ bản là ở các triệu chứng đi kèm và diễn biến của sốt. Với SXH, người bệnh sốt cao đột ngột, liên tục từ 390 - 400 trong 2 - 7 ngày liền. Kèm theo sốt là triệu chứng chán ăn, mệt mỏi, nhức đầu, đau cơ, đau bụng. Xuất hiện ban xung huyết hoặc xuất huyết dưới dạng chấm rải rác trên da hoặc bầm chỗ tiêm, chảy máu cam, nôn ra máu.
Đối với sốt do Covid-19, người bệnh thường sốt khoảng 37,50. Riêng ở trẻ em khởi phát thường sốt cao khoảng 38,50 trong 2 ngày đầu sau đó tự hết sốt. Người mắc Covid-19 thường kèm theo các triệu chứng đặc trưng mà người mắc SXH không bị như đau họng, đau cơ hoặc đau cả người; cảm giác ớn lạnh, mệt mỏi; ho, hụt hơi hoặc khó thở; ngạt mũi hoặc chảy nước mũi; mắc các triệu chứng tiêu hóa như buồn nôn hoặc nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng.
Nguyên Nhạn
Trung tâm Kiểm soát bệnh tật